1. Elke ervaring is een kracht
Als ik terugkijk op mijn carrière van bijna 10 jaar, dan heb ik de indruk dat ik al meerdere levens heb geleid. Bij momenten zette ik de pet op van specialist in financiën, videogames, technologie, automotive, human resources, geschiedenis, beauty, decoratie en tal van andere sectoren. Soms had ik aanvankelijk zelfs bitter weinig notie van het domein waarin ik moest evolueren. Je improviseert, je informeert je, je leert. Maar bovenal: je past je aan. Dat maakt deel uit van de routine van een persattaché.
Zo’n brede waaier competenties is een groot voordeel als je ambivalent wil blijven. Elke nieuwe expertise is weer een extra werktuig in je Zwitserse zakmes. Zo’n rijke ervaring is trouwens wat maakt dat je flexibel kunt blijven als je van omgeving verandert. En door de oefening te herhalen, win je ook aan handigheid. Uiteindelijk is je actieterrein verleggen niets anders dan een extra pet opzetten.
2. Nieuw land, nieuw netwerk
Voor een persattaché betekent van land veranderen dat zijn netwerk de facto achterhaald geraakt. Alle journalisten die men dagelijks contacteerde, de andere spelers uit het vak, de potentiële klanten en zelfs de waardevolle partners: heel dat adresboekje dat je in de loop der jaren in je land hebt vergaard, verliest zijn nut aan de andere kant van de grens. Je moet dus praktisch helemaal herbeginnen. Dat kan een handicap vormen tegenover je nieuwe confraters en collega’s.
Een essentieel element dat je daarbij niet over het hoofd mag zien is: je media kennen. Zoek je een Frans magazine of programma? Ik geef je direct het antwoord. Ik ben mijn hele leven opgegroeid in Frankijk en ik heb van jongs af aan al die perstitels verslonden. Ik ken die! Met de Belgische pers was ik daarentegen maar heel weinig vertrouwd voor ik de grens overstak. Welke media zijn hier de belangrijkste? Welke journalisten zijn de referenties? Hoe zijn de voornaamste mediagroepen georganiseerd? Ik moest alles opnieuw leren. Eerlijk gezegd: dat had het effect van een enorme stap achteruit, alsof ik opnieuw stagiair was. Na 7 jaar ervaring moet je de frustratie niet onderschatten die zoiets teweeg kan brengen. De tools van vandaag geven ons makkelijk toegang tot de internationale pers. Je wint er altijd bij als je onze buren een beetje in het oog houdt.
3. Een Fransman in Brussel
Ik ben geen Engelsman, noch in New-York. Toch weerklinkt het nummer van Sting in mijn hoofd. Ik ben een vreemdeling, een legale vreemdeling, ik ben een Fransman in Brussel. En hoewel een van de officiële talen in België mijn moedertaal is, ben ik toch in een ander land. Dat houdt ook in dat je de confrontatie aangaat met overtuigingen en een cultuur of systeem waar je niet aan gewend bent. Dan is het belangrijk dat je open blijft staan voor nieuwe handelswijzes.
Wat de persbetrekkingen in het bijzonder betreft, functioneren de Franse media natuurlijk niet zoals de Belgische. Aangezien het medialandschap in Frankrijk uitgestrekter is, moet je vechten om de journalisten te kunnen overtuigen. De persattachés hebben ook de neiging om breder te mikken om maximaal resultaat te behalen. « Wie het wil, die pakt het maar! » zeggen ze daar. België werkt anders. Hier pakt men het eerder individueel dan algemeen aan. Men selecteert zorgvuldig één journalist(e) die men contacteert om hem of haar een exclusieve primeur aan te bieden. Dan is het belangrijk dat men zijn/haar specifieke domein kent. Neem het gerust van mij aan: de Franse methode, die werkt niet in België. In het begin heb ik daar mijn vingers aan verbrand.
4. (Not) lost in translation
Ik was echter niet alleen in een ander land komen wonen: dat land had ook nog eens verschillende talen! En het beroep van persattaché gaat met zoveel geschriften en communicatie gepaard dat de gebruikte taal cruciaal is. Ook al heb ik een beperkte notie van het Nederlands, je moet me niet vragen om een persbericht op te stellen in het Vlaams. Dat gaat niet werken! Mijn actieterrein is dus lichtelijk verkleind door mijn verhuis van Frankrijk naar België.
Gelukkig schuilt de kracht van het ‘vlakke land’ erin dat de inwoners zich er door de jaren heen aan gewend hebben om voortdurend te switchen tussen die talen. In die 6 jaar dat ik hier woon, heb ik hoogst zelden een situatie meegemaakt waar een van mijn gesprekspartners noch Frans, noch Engels sprak. Ook de professionele wereld in België laaft zich aan deze multiculturele rijkdom. Het is hier volledig normaal om aan een klant of een journalist te vragen om zich met jou te onderhouden in een andere taal dan die van hem. Meerdere Nederlandstaligen die onderling Engels spreken om een Franstalige niet uit te slutien uit de conversatie, da’s in België vanzelfsprekend. We kunnen het niet genoeg herhalen: meerdere talen spreken is een enorme troef.
5. De meerwaarde
Een niet-native zal bij gelijke competenties in het nadeel zijn tegenover een Belgische persoon. Die laatste kent immers beslist het land, de geografie, de gewoontes en de media. Het zit in zijn DNA. Maar laat dat je niet tegenhouden. Een persattaché heeft altijd nog een ijzersterke troef achter de hand: zijn persoonlijkheid.
De kunst van de persrelaties is als een koorddansoefening. Je moet de rol spelen van doorgeefluik tussen de bedrijven en de pers. Maar tegelijk mag je geen muurbloempje zijn. We willen dat onze medewerkers zich ons herinneren. Je persoonlijkheid maakt dat journalisten je van antwoord blijven dienen of niet, dat je klanten naar je adviezen blijven luisteren of niet, dat je collega’s met je samenwerken of niet. Je ervaring, je curriculum, je kennis, je standpunt en vooral je stijl … Dat alles maakt van jou de unieke persattaché die je bent. Dat specifieke moet je cultiveren. Het is zo dat je je van anderen kunt onderscheiden en het verschil maakt. En als bonus: deze les geldt in elk land!
