Is deeltijdparadijs Nederland voor iedereen wel zo paradijselijk als het klinkt?
Onlangs keek ik de serie “Waarom werken vrouwen niet?”. Een vierdelige documentaire waarin journalist Liesbeth Staats op zoek gaat naar de arbeidsparticipatie van vrouwen in ons land. De titel riep veel reacties op en had van sommigen ook wel “Waarom werken mannen niet wat minder?” mogen heten. Dat de titel veel reacties oproept, vind ik eigenlijk niet zo slecht. Het betekent dat het een onderwerp is wat velen van ons aangaat. Dat de titel enigszins seksistisch is, daar kan ik me wel in vinden. Want zo makkelijk als de titel doet vermoeden, zo makkelijk is het in ons land nog niet altijd voor vrouwen om voor een eigen carrière te kiezen.
Laat ik eerst eens bij mijzelf beginnen: ik werk parttime en ben een doordeweekse dag thuis bij mijn kinderen. Een zoon van 5 jaar oud en twee dochters, een tweeling van 2 jaar oud. Mijn vriend, die werkt als gynaecoloog in een ziekenhuis, is ook een doordeweekse dag thuis. Verwacht van mij dus geen pleidooi dat iedere vrouw minstens veertigurige werkweken moet maken. Wie ben ik om dat te bepalen? Schaar ik mijzelf onder de denigrerende termen als ‘parttime prinsesje, deeltijddiva en balanstrutje’? Zeer zeker niet.
Ik ben verantwoordelijk voor het kantoor van LEWIS in Amsterdam. Dit betekent dat ik leidinggeef aan onze consumentendivisie waarin een team van 18 consultants samenwerkt voor zo’n 30 klanten. Dagelijks ontwikkelen we communicatiestrategieën en creatieve marketingcampagnes voor bedrijven als Deliveroo, Zalando, Parkmobile en Sunweb. Dit doe ik tijdens vier doordeweekse dagen. Tuurlijk, soms is het even puzzelen en zou ik ook een dag extra in de week willen hebben. Maar tegelijkertijd ben ik heel blij dat ik ook tijd met mijn kinderen kan doorbrengen, zeker nu ze nog zo klein zijn. (Vraag me dit trouwens na de vijfweekse lockdown nog eens!)
Hopeloos achterlopen op andere Europese landen
Nederland heeft veel meer vrouwelijke parttimers dan andere Europese landen. Sterker nog, twee derde van de Nederlandse vrouwen werkt parttime. Het hoogste aantal in de lijst van Europese landen. Dat vrouwen in Nederland vaker parttime werken dan mannen, had ik overigens wel verwacht – om mij heen zie ik het ook veel. In een welvarend land als Nederland scoren we op dit punt echter zo verschillend ten opzichte van andere landen. Als je al dichtbij huis kijkt, is het verschil enorm. In België werkt 80 procent van de vrouwen fulltime en in Nederland werkt 80 procent van hen juist parttime. Het NRC schreef daarnaast dat twee derde van de Nederlandse vrouwen aan het begin van haar carrière kiest voor een parttimebaan.
Ruim een derde van de Nederlandse vrouwen is daarbij financieel niet zelfstandig. Dit tegenover minder dan 20 procent van de mannen. Dat baart mij zorgen. Als je kijkt naar het percentage van stellen die uit elkaar gaan, wat inmiddels ruim de helft van alle bestaande koppels is in ons land, kan dit voor enorme problemen zorgen in de toekomst. Want de persoon die niet of weinig heeft gewerkt, zal hier altijd de ‘boete’ voor betalen. Wel zit hier langzaamaan verbetering in. De emancipatiemonitor van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) en het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) laat zien dat in 2019 bijna 64 procent van de Nederlandse vrouwen financieel onafhankelijk was, terwijl dit in 2017 nog 61 procent was. Deels is dit te verklaren doordat vrouwen meer uren zijn gaan werken. Tussen 2017 en 2019 zijn vrouwen ruim een half uur per week meer gaan werken, totaal tot een gemiddelde van 28,5 uur per week. Bij mannen bleef de gemiddelde werkweek op bijna 39 uur staan.
Nederland te ouderwets
Waarom zit er zo’n groot verschil tussen deze cijfers ten opzichte van andere Europese landen? Dat ligt niet alleen aan de vrouw zelf. Het zit in zoveel dingen waarin wij als land achterlopen op het gebied van gelijkheid. Van zwangerschap tot aan kraamtijd en lang daarna, ligt er nog altijd een grote(re) verantwoordelijkheid bij de vrouw. Mannen krijgen sinds dit jaar de mogelijkheid om aanvullend (deels door de werkgever betaald) partnerverlof van vijf weken op te nemen. Maar als je kijkt naar landen als Denemarken en Zweden, lopen wij hierin ook nog fors achter. Ouders krijgen in de Scandinavische landen samen 12 tot 14 maanden (grotendeels betaald) verlof wat zij onderling mogen verdelen.
Kinderopvang is nog zo’n voorbeeld. Dit is duur in Nederland, waardoor vrouwen ook eerder de keuze maken om niet of weinig te gaan werken, puur omdat zij qua kosten net zo goed zelf thuis kunnen blijven. Ja, dit is weer de vrouw en volgens mij komt dat omdat het bij het verlof al ongelijk verdeeld is. Nu.nl schreef dat uit onderzoek van het Centraal Planbureau (CPB) blijkt dat Nederlandse moeders bijna de helft van hun inkomen verliezen na de geboorte van hun eerste kind. Dit is deels verklaarbaar door verschillen in sociaaleconomische achtergrond, maar ook door de mogelijkheden om werk en zorg te combineren. Wat ik daarom zo graag zou willen zien, is dat vrouwen ook daadwerkelijk de kans krijgen om meer te werken, ook als zij dit willen combineren met zorg.
Ik veroordeel vrouwen die ervoor kiezen om minder te gaan werken overigens niet. Als het een bewuste keuze is om meer thuis te kunnen zijn, moet dit kunnen. Al blijft er wel ontzettend veel potentie onbenut. Deels heeft dat met de eerdergenoemde belemmeringen in ons land te maken, maar soms hebben we hier zelf ook een keuze in. Vaak genoeg zijn vrouwen nog te bescheiden op de werkvloer, denken ze dat een bepaalde functie beter bij een man past of plannen ze het krijgen van een gezin ten koste van een mogelijke stap in hun carrière. Het zijn de vrouwen en mannen van deze generatie die moeten laten zien dat de klassieke, stereotype rolverdeling niet meer van deze tijd is. Een gezin en carrière kunnen naast elkaar bestaan.
Rolmodellen
Laten we daarom de volgende generatie een nieuw en juist voorbeeld geven. Je hoeft echt geen 80 uur per week te werken en een nanny te hebben om een serieuze carrière te maken. Onze kinderen laten zien hoe belangrijk het is om financieel onafhankelijk te zijn, plezier te hebben in ons werk én een goede balans tussen werk en privé te vinden. Dat zou toch mooi zijn?
Daar hebben we rolmodellen voor nodig en die moeten we zelf zijn voor onze kinderen. Maar de andere voorbeelden die er zijn, moeten we ze ook laten zien. Neem bijvoorbeeld Sigrid Kaag die heeft uitgesproken de eerste Nederlandse premier te willen worden. Of Kamala Harris die onlangs werd verkozen tot eerste vrouwelijke vice-president van Amerika en talkshowhost Eva Jinek die regelmatig op haar platform onderwerpen als financiële zelfstandigheid en (on)gelijkheid tussen mannen en vrouwen bespreekt. Inspirerende verhalen die onszelf en onze kinderen laten zien hoe het ook kan. Bij LEWIS werken veel vrouwen, waarvan het overgrote deel fulltime. Ik vind het geweldig dat bij zo’n internationaal bedrijf juist veel vrouwen (ja, ook als ze moeder zijn) de kans krijgen om verder door te groeien. Precies dat is de boodschap die ik zelf graag wil meegeven aan mijn kinderen. Je kunt namelijk heel goed werken en moeder zijn, zonder dat parttime prinsesje te zijn! Sterker nog, je wordt er misschien wel een leukere moeder van.
Mocht je dit nou lezen en benieuwd zijn naar ons werk? Zowel bij ons B2B kantoor in Eindhoven als ons B2C kantoor in Amsterdam zijn wij op zoek naar nieuwe collega’s. (vrouwen én mannen!) Van junior consultants tot de wat meer ervaren mensen. Voor vragen of een digitaal kopje koffie kun je altijd contact opnemen met onze HR-manager Olga. Wie weet tot gauw!
