Zo las ik onlangs op De Nieuwe Reporter dat onderzoeker Piet Bakker, Lector Crossmediale Kwaliteitsjournalistiek, niets meer checkt. Het kan hem niets schelen dat er wellicht fouten in zijn nieuwsberichten op de lokale nieuwsblog De Orkaan staan, die vervolgens klakkeloos worden overgenomen door lokale media. Bakker geeft aan dat het nabellen om feiten te checken te veel tijd in beslag neemt.
Is dat wel journalistiek?
Nu is De Orkaan een blog en geen officiële nieuwssite, maar ik merk ook steeds vaker dat wanneer ik een onderzoek of nieuwsbericht uitstuur van een klant, dat ik bijna nooit meer word gebeld of gemaild door een journalist om bepaalde feiten te controleren. Nu sturen we uiteraard geen informatie naar journalisten die niet klopt, maar ik kan me toch voorstellen dat sommige berichten nog wel wat vragen oproepen… Redacties hebben dus minder tijd om nieuwsfeiten te controleren en dat betekent dat berichten regelmatig een op een worden geplaatst. Wat voor effect heeft dat op de lezer?
Bloggers vs. journalisten
Moet ik als lezer tegenwoordig zelf de feiten checken? Kan ik nieuws op een website van een vakblad of krant voor waar aannemen en moet ik op een blog de feiten in twijfel trekken? En zijn bloggers daarin vrijer dan journalisten? Daar is wel iets voor te zeggen. Journalisten werken op basis van onafhankelijkheid (eed van de Raad van de Journalistiek) en mogen geen onwaarheden plaatsen. Een blogger schrijft veelal een verhaal vanuit zijn eigen belevingswereld en zal hiervoor informatie uit diverse bronnen gebruiken. Om snel op actualiteiten in te springen, is er vaak geen tijd om dan nog eens verschillende mensen te bellen om te checken of alles wel klopt.
Rol van de lezer
Volgens Wikipedia omvat nieuws alle informatie van een zeker algemeen belang die tot dusver aan publieke waarneming was onttrokken. Met alle communicatiekanalen wordt het voor de lezer steeds moeilijker om te bepalen waar hij zijn nieuws vandaan moet halen. Twitter, nieuwssites, TV of radio? We worden bestookt met ‘nieuws’, maar mag de lezer verwachten dat alles wat op online (nieuws)kanalen staat waar is? Het wordt natuurlijk nogal een scheef verhaal als we van nieuwssites verwachten dat alles gecheckt moet worden en honderd procent klopt, terwijl op social media en blogs nieuws snel gebracht kan worden zonder feitencheck. Je hebt dan als journalist een achterstand die je moeilijk weer goed kunt maken met achtergrondinformatie en duiding. Toch houden journalisten een basisplicht om nieuws te checken en te zorgen dat berichtgeving klopt. Als lezer verwacht ik in kranten en op het journaal ‘echt’ nieuws te lezen en horen.
Snelheid vs. waarheid
Zo zie je bijvoorbeeld steeds vaker dat het NOS journaal refereert aan nieuws op Twitter en hierbij geven ze dan aan dat dit de bron is en dat niet zeker is dat alle feiten kloppen. Op die manier brengen ze het nieuws snel, maar geven ze aan dat het wel van een bron komt die niet 100 procent betrouwbaar is. In mijn ogen is het niet erg als informatie niet volledig gecheckt is, zolang de informatiebron maar transparant is over waar het nieuws vandaan komt.
