“There are very good people that are living in Englewood (…) There’s a lot of positive things that are happening in Englewood. Mainly driven by the people living in Englewood.”
Of Lee zich iets zal aantrekken van Emanuels kritiek, is vooralsnog onbekend. Vast staat in ieder geval wel dat hij niet de eerste filmmaker is die de kritiek van een stad of regio over zich heen krijgt, vanwege het bezorgen van een negatief imago.
Number four prostitute
Moeder aller schofferingsfilms moet wel Borat zijn. Acteur Sacha Baron Cohen (die eerder bekendheid verwierf als uber-wigger Ali G) kruipt in de rol van de Kazak Borat en trekt een blik vooroordelen, beledigingen en stereotypen over Kazachstan open. Afgaande op Borat wordt het land bevolkt door seksistische macho’s (de mannen) en hoeren (de vrouwen). Willekeurige scene uit de film: Borat zoent innig met een vrouw en meldt de kijkers vervolgens: “This is Natalya. She is my sister. She is number four prostitute in all of Kazakhstan.”
De Kazakse autoriteiten waren op zijn zachtst gezegd niet blij met de film (volledige titel: Borat: Cultural Learnings of America for Make Benefit Glorious Nation of Kazakhstan). De film mocht niet vertoond worden in het land en de regering dreigde zelfs met juridische stappen. Waar Cohen/Borat overigens briljant op reageerde. Met het verstrijken van de jaren, is de weerzin jegens Borat in Kazachstan minder geworden. Sterker nog, de regering is inmiddels hartstikke blij met de film. Deze heeft namelijk voor een vertienvoudiging gezorgd van het aantal toeristen dat het land bezoekt. De Minister van Buitenlandse Zaken liet zelfs weten Borat dankbaar te zijn.
BAM!
Ook Nederland heeft zijn eigen filmdorp. Wie had er pakweg tien jaar geleden van Maaskantje gehoord? En hier direct de associatie Schultenbräu en KUT! bij gehad? Dank dus aan de heren van New Kids die eerst in een televisieserie en later in twee speelfilms het dorp een cult-status wisten te bezorgen.
Een status waarover de bewoners van Maaskantje gemengde gevoelens hebben. Sommige bewoners vinden het ‘een schande voor het dorp’. De lokale snackbarhouder is wel blij met de aandacht voor zijn dorp (en de centrale rol die zijn tent in de serie en films speelt). De burgemeester, Jan Pommer, is lange tijd vooral bang dat fans scenes gaan naspelen in zijn dorp. Om over het aantal gestolen plaatsnaamborden nog maar te zwijgen. Inmiddels hebben de makers een dikke punt achter New Kids gezet, de rust lijkt hiermee ook weer min of meer in het dorp teruggekeerd.
Baltimore
Om nou te zeggen dat de Amerikaanse stad Baltimore voorheen een goed imago had, nee. Maar de briljante HBO-serie The Wire heeft de reputatie van de stad geen goed gedaan. In de serie wordt het beeld geschetst van een stad waar de corruptie welig tiert, drugsbendes de dienst uitmaken en politici vooral aan hun eigenbelang denken. De serie is gebaseerd op de ervaringen en kennis van de makers zelf: een oud-journalist en een oud-politieman uit de stad.
De lokale overheid in Baltimore zou graag een wat positiever imago hebben van hun stad en doet er alles aan om dit te veranderen. Vooralsnog zonder succes. Ook de populaire podcast Serial, waarin de moord op een tiener in Baltimore centraal staat, draagt bij aan de reputatie van Baltimore als de gewelds- en drugshoofdstad van de Verenigde Staten. David Zurawik, journalist bij de lokale krant The Baltimore Sun, heeft hier wel een verklaring voor:
“The part of Baltimore that Koenig [maker Serial] and Simon [maker The Wire] highlighted in their work is a fundamental part of this city’s media image not only because they so wisely and compellingly explored it, but also because it’s a fundamental part of our social reality. It’s way past time to stop denying that reality. Let’s either change it — or own it.”
Lange traditie
Helaas voor de burgemeester van Chicago lijkt er dus geen blauwdruk te zijn van hoe om te gaan met negatieve beeldvorming door films of televisieseries. Je ertegen uitspreken, zoals hij deed, omarmen of gelaten afwachten en hopen dat de storm overwaait? Schrale troost is dat Chicago de afgelopen decennia al diverse malen in films werd opgevoerd als gewelddadig achtergronddecor. Chiraq past wat dat betreft in een lange traditie en de kritiek van Emanuel op specifiek de film van Lee is dan ook opvallend. Door zijn opmerkingen heeft hij alleen meer aandacht gelegd op de film en de negatieve rol die zijn stad hierin speelt. Je hard opstellen tegenover een (fictief) imago dat in een film geschetst wordt van een stad, lijkt alleen maar averechts te werken. Burgemeesters over de hele wereld kunnen lering trekken uit de lessen van Kazachstan: reageer niet te krampachtig op negatieve beeldvorming, uiteindelijk kan het ook in je voordeel werken. Amsterdam weet bijvoorbeeld heel goed hoe je een slecht imago positief kunt gebruiken…
