Wanneer een ex de afspraken overtreedt, moet deze de ander een flinke geldboete betalen. Het Netwerk van Notarissen stelt dat je online reputatie steeds belangrijker wordt: “Zaken die een ex over je via de sociale media publiceert, kunnen een enorme impact hebben. Je kunt er persoonlijk én zakelijk aan kapot gaan: online reputatieschade moeten we niet onderschatten.”
Online reputatie
Wat is een online reputatie eigenlijk? Volgens MKB Servicedesk is deze reputatie opgebouwd uit alles wat op internet te lezen is over jezelf of een onderneming. “Niet alleen de informatie die je zelf op internet plaatst, op bijvoorbeeld je website of social media, maar ook informatie die consumenten op internet zetten, bouwt deze vorm van reputatie op.” Hiermee betreden we meteen het grote grijze gebied, want hoe zit dit dan met bedrijven? Wanneer er een review over bijvoorbeeld een restaurant online wordt gezet, waarderen consumenten het als dit een eerlijk verslag is, ook al is deze negatief. Is de relatie die een consument heeft met een bedrijf te vergelijken met een (liefdes)relatie tussen twee mensen?
Boetes
Volgens de rechtbank soms wel. Er zijn meerdere gevallen bekend van bloggers die een boete moesten betalen voor hun negatieve review en deze offline moesten halen. Bijvoorbeeld in het geval van Caroline Doudet. Deze blogster schreef een negatieve recensie over een restaurant, waarop de restauranteigenaar haar aanklaagde. Doordat de review hoog in de zoekresultaten van Google terecht kwam, meent de eigenaar dat zijn bedrijf schade lijdt. Caroline kreeg een boete van 1500 euro.
Ook een echtpaar uit Utah kreeg vorig jaar een boete van 2600 euro voor het plaatsen van een slechte recensie. Zij bestelden bij een webwinkel, maar het pakket kwam nooit aan. Ondertussen had het bedrijf de algemene voorwaarden aangepast met: ‘Het accepteren van deze koopovereenkomst verbiedt alle handelingen die een negatieve invloed op ons bedrijf kunnen hebben’.
Mag dit zo maar? Volgens juridisch analist Paul Callan hebben bedrijven wel het recht om zulke voorwaarden in de kleine lettertjes toe te voegen. “Het recht op vrijheid van meningsuiting vervalt als daar in een contract afstand van wordt gedaan.”
Vrijheid van meningsuiting
Hoe zit het eigenlijk met die vrijheid van meningsuiting? Prof. dr. Theo de Roos, emeritus hoogleraar Strafrecht aan de universiteit van Tilburg, legt dit op de website van HP/deTijd uit: “Elke belediging die wordt geschreven of uitgesproken in een openbare ruimte, dus bijvoorbeeld in een krant of op het internet, is in principe strafbaar. Natuurlijk is niet alles wat onaardig is meteen een belediging, maar als iemand het als zodanig opvat, kan er actie worden ondernomen en eventueel een boete volgen. Als een opmerking wordt gemaakt in een puur besloten ruimte en niet voor het grote publiek is bedoeld, is de maker over het algemeen beschermd.”
Het komt er op neer dat de regelgeving nogal vaag is en niet per se uitsluitsel biedt. Dit soort zaken dienen per geval te worden bekeken. Toch is het opmerkelijk dat er gerechtelijke stappen worden ondernomen tegen een handjevol internetters, terwijl een groot deel van het internet vol staat met beledigingen. De Roos: “Op internet wanen mensen zich in de anonimiteit. Maar via alle kanalen die voor publiek toegankelijk zijn en waar openbare opmerkingen kunnen worden geplaatst, kunnen mensen die beledigingen uiten worden opgespoord en beboet.”
Het hangt dus van een aantal factoren af of je daadwerkelijk strafbaar bent als je online iets roept over iemand anders:
- Is de belediging uitgesproken in een openbare ruimte?
- Wat is de intentie van de belediger?
- Hoe vat de beledigde partij het op?
Hiermee is het nog niet duidelijk of een slechte review gelijk staat aan je ex zwart maken op Facebook. Is het schaden van een reputatie van een bedrijf minder erg dan dat van een persoon? En gaat deze social media clausule online zwartmakerij voorkomen? Je kunt wel een boete krijgen voor wat je hebt gepost, maar daarmee verdwijnt het nog niet van het internet. Dit zijn allemaal vragen waar ik geen antwoord op heb. Ik denk dat de regelgeving geen uitsluitsel biedt, omdat het allemaal relatief nieuw is in de rechtspraak.
Dat er wel al boetes worden uitgedeeld, mensen worden berecht en dit soort clausules in het leven worden geroepen, geeft aan dat er een verandering aan het plaatsvinden is op het gebied van recht op het internet. In plaats van de grote beerput die het ooit was, begint het online leven steeds meer te lijken op het echte leven, met de daarbij horende regels en wetten. De scheiding tussen deze twee werelden wordt daardoor steeds vager. Of dit een goede ontwikkeling is, durf ik niet te zeggen. Denk jij dat de social media clausule gaat bijdragen aan deze verandering?
