Het artikel omschrijft hoe zonde het is dat vrouwelijke influencers het traditionele of stereotyperende beeld van de vrouw uitdragen. Het draait in hun vlogs bijna alleen maar om mooi zijn; of je dit nou met make-up, de nieuwste mode of het inspuiten van je lippen voor elkaar krijgt. Het stereotype, dat door reclamemakers en de media al jarenlang aan ons wordt opgelegd, is streng bekritiseerd, zo schreef ik in mijn essay. Tegenwoordig zijn er zelfs genderneutrale wc’s, omdat iedereen gelijk moet worden behandeld. Waarom is die beautyvlog met daarin het stereotyperende beeld van de vrouw dan toch zo razend populair?
Ieder onderwerp is mogelijk
Ik vind het op zijn minst opmerkelijk. De vlogger is vrij een onderwerp te kiezen. Iedereen kan met een camera vlogs opnemen en op YouTube plaatsen. Je zou verwachten dat daar een soort zuiverende werking vanuit gaat: niemand legt je bovenaf op waar je het over moet hebben – geen uitgever of reclamemaker. Toch vervallen ook vlogs in het bekende stereotype. Hoe kan dit?
Het succes van de influencer of vlogger wordt bepaald door het aantal volgers. Hoewel iedereen vrij is om te bepalen waar zij over vloggen, bepalen uiteindelijk de kijkers hoe populair je wordt. Als veel meisjes interesse hebben in een make-uppende vlogger, dan komt die bovendrijven. Is dat dan de verklaring? Zijn meisjes nu eenmaal op zoek naar een bevestiging van het stereotyperende beeld dat zij kennen, of is er toch iets anders aan de hand? Op zoek naar een verklaring verdiep ik mij nog eens goed in het onderwerp.
Stereotypering van de vrouw
Al jaren worden we blootgesteld aan het stereotype van de vrouw: enerzijds het zorgzame type en anderzijds de vrouw als lustobject, of genuanceerder: de vrouw met het perfecte uiterlijk. NRC bekeek recent ruim honderd verschillende reclames en nog steeds blijkt dat de vrouw in reclame vooral te zien is achter het aanrecht, voor de wasmachine of in de supermarkt. Ook het beeld van de vrouw als lustobject is alom vertegenwoordigd. Een klein voorbeeld hiervan is onderstaand reclamespotje van Mona:
De stereotypering van de vrouw geeft een vertekend beeld van de werkelijkheid. Het slanke en knappe model is niet hoe de gemiddelde vrouw eruitziet en uit CBS-cijfers uit 2015 blijkt dat ruim 70 procent van de vrouwen in Nederland gewoon werkt. Waarom zien we dat dan niet terug in reclamespotjes?
Een mogelijke verklaring: adverteerders hebben het lastig. We worden overspoeld met reclames en andere mediaboodschappen en de adverteerder probeert in deze overvloed aan prikkels in zeer korte tijd aandacht te trekken. Het stereotype is herkenbaar en herkenbaarheid verkoopt. Het stereotype helpt de ontvanger een bericht snel te begrijpen en onthouden.
Succesvolle influencers
Maar hoe zit het dan met de succesvolle en onafhankelijke influencers die niet zijn gebonden aan een bepaalde tijdslimiet op televisie en hun eigen uitingen kunnen bepalen? De Volkskrant formuleert het naar mijn mening zeer treffend: ‘Influencers zorgen bij de feminist voor verwarring’. De modevloggers zijn succesvolle vrouwen. Zo trekt Mascha Feoktistov met haar vlog Beautygloss meer dan 800.000 bezoekers per maand. Ook vlogger Anna Nooshin, die onlangs door de Volkskrant werd geselecteerd als een van de meest besproken mediapersonen in 2016, verwacht met haar succes binnen anderhalf jaar een miljoen euro op haar bankrekening te hebben staan. Waarmee zijn ze succesvol?
Met datzelfde, goed verkopende, stereotyperende beeld van de vrouw. Cosmetica, modeshows, fotoshoots en het weghalen van buikvet. Dat zijn de onderwerpen die kijkers trekken.
Waarom vinden wij vrouwen deze onderwerpen toch zo interessant? Honderden meisjes gaan bloggen, maar er zijn er enkele die mega populair worden. En dat blijken toch weer die stereotypes te zijn. Zijn we nu eenmaal zo gewend aan dit beeld van de vrouw dat het goed blijft verkopen? Is het voor de vlogger dan ook eigenlijk een veilige keuze om voor een vlog over cosmetica te kiezen, omdat zij toch al weten dat het aanslaat? En ja, groot gelijk hebben ze, want ze hebben genoeg volgers om een succesvolle vlog te blijven maken.
Na korte research naar de populairste vloggers, blijkt dat dit stereotyperende beeld niet alleen bij vrouwen een rol speelt. De populairste Nederlandse vloggers zijn voornamelijk mannen en waar vloggen zij over? GAMES! Ook typisch iets wat onder de interesses van jongens wordt geschaard. Stereotypen verkopen nu eenmaal en ik vraag me af of dit ooit gaat veranderen. Het omdraaien van de rollen van de man en vrouw levert dan ook ongemakkelijk beeld op:
Maar toch, ik wacht met smart op de Nederlandse vlogger die tegengeluid laat horen. En dan niet een enkele vlog met een diepgaand onderwerp, maar structureel, zoals de Amerikaanse feministische vlogger Laci Green. Ik ben benieuwd of een dergelijke vlogger in Nederland dan net zo populair kan worden als de modevlogger vandaag de dag. Een uitdaging voor de influencer zou ik zeggen! Ga jij ‘m aan?
