Laat ik allereerst beginnen met twee essentiële vuistregels. Regel 1: lieg niet! Het kan namelijk verleidelijk zijn om iets te verzinnen in the heat of the moment, maar liegen is nooit een goede keuze. Een leugen kan je geloofwaardigheid – in slechts een paar seconden tijd – voor altijd kapot maken. Regel 2: bereid je voor. Met een goede voorbereiding zal het aantal vragen dat je niet kunt beantwoorden een stuk kleiner zijn.
Nu de de basis is gelegd, deel ik een paar concrete interviewtips om tijdens het moment suprême met eventuele onmogelijke vragen om te gaan.
Is de vraag duidelijk?
Zorg dat je de vraag goed hebt begrepen. Je wil niet ongemakkelijk om een antwoord heen draaien en vervolgens te horen krijgen dat jouw uiteindelijke antwoord de vraag niet beantwoordt. Je kunt zelf de vraag samenvatten en vragen of je het op die manier goed hebt begrepen, of de ander vragen om dit te doen. Een bijkomend voordeel: als een vraag negatief gesteld is, biedt het herhalen van de vraag een kans om de framing positief te maken.
Geef jezelf wat tijd
Door de vraag te reframen of samen te vatten, geef je jezelf al wat tijd om over een goed antwoord na te denken. Een andere optie is letterlijk om meer tijd vragen. Geef aan dat je hier even over na wil denken, dat je er later op terugkomt of dat je nog iets aan het uitzoeken bent. Het is beter om een tijdje te wachten en met een goed antwoord te komen, dan snel te reageren met een slecht antwoord.
Beantwoord een deel van de vraag
Als je niet de gehele vraag wil of kunt beantwoorden, kijk dan of er een onderdeel van de vraag is dat je wel kunt beantwoorden. Een kort antwoord op een deel van de vraag kan al genoeg zijn om je verhaal over te brengen en om de vraagsteller te geven wat hij of zij zoekt. Je kunt dit heel subtiel doen en de rest van de vraag als het ware ‘negeren’. Maar ben je bang dat de ander terug gaat komen op het niet beantwoorde deel (en het nog ongemakkelijker of moeilijker wordt om de vraag te ontwijken), ben dan gewoon meteen duidelijk. Zeg dat je op dit moment niet de hele vraag kunt beantwoorden en geef vervolgens het antwoord dat je wel kunt geven.
Verleg de aandacht
Je kunt de situatie ook oplossen door de aandacht te verleggen. Stel bijvoorbeeld een wedervraag. Dit is misschien wel wat gewaagd of zelfs doorzichtig, zeker voor doorgewinterde interviewers. Die leggen de aandacht meteen weer terug op het eerdergenoemde onderwerp. Daarom is een andere optie de ‘bridging techniek’. Zeg bijvoorbeeld “dat is een interessante vraag, maar waar het hier echt om gaat is…” of “dat is niet helemaal juist. Het zit namelijk zo…” en ga dan over naar je key message of onderwerp waar je je wel comfortabel bij voelt. Er zijn een heleboel standaardzinnetjes die je kunt oefenen, maar het gaat erom dat je de vraag erkent en een bruggetje maakt. Zo los je op dat je ergens niet over wil of kunt praten en stuur je de aandacht naar iets wat je wel wil vertellen.
Bridging wordt vaak gebruikt in interviews (let er maar eens op!) maar kan ook gebruikt worden in andere situaties, zoals een moeilijk gesprek op werk of een sollicitatie. Het is wel een oplossing voor gevorderden, maar zoals met alles: oefening baart kunst. Probeer het eens in dagelijkse situaties of oefen het met een vriend of collega.
Practice makes perfect
Hopelijk heeft dit artikel je geholpen en meer vertrouwen gegeven om ergens te spreken, een interview aan te gaan of gewoon voor allerlei alledaagse situaties.
Dit zijn slechts een paar van de technieken die je kunt gebruiken om moeilijke of zelfs vijandige vragen te beantwoorden. Het is vooral belangrijk dat je altijd rustig blijft en je niet gedwongen voelt om ergens over te praten terwijl je dat niet wilt.
Oefening baart, zoals gezegd, kunst! Wil jij eens oefenen met onze PR- en media experts? Informeer dan zeker naar onze mediatrainingen.
