Zo’n dashboard is opgebouwd uit een mix van taartdiagrammen, losse statistieken en staaf- of lijndiagrammen. Aan de basis daarvan staat altijd de belangrijke keuze: wat wil je laten zien, en het minstens zo belangrijke vervolg: hoe kun je dat het beste in beeld brengen?
Een van de eerste keuzes die je moet maken is welk type grafiek je gaat gebruiken. Of je nu werkt met een simpel Excelbestand of een datavisualisatietool als Tableau, PowerBI, Domo of Google Data Studio, meestal heb je de keuze uit onderstaande grafiektypes.
Staafdiagram
Een staafdiagram kan de verhouding tussen verschillende categorieën laten zien voor een vaste tijdsperiode, of een ontwikkeling over tijd. Denk hierbij bijvoorbeeld aan het aantal websitebezoekers per maand.
Gebruik bij een staafdiagram as-labels op de horizontale (Y) as. Heb je lange labels? Kies dan voor een liggend staafdiagram. Op de verticale as is het gebruikelijk om bij 0 te starten, want een gebroken as geeft vaak een verwarrend beeld. Vaak wordt voor een gebroken as gekozen als de verschillen tussen de staven erg klein zijn, het is dan duidelijker om te kiezen om waardelabels aan de individuele staven toe te voegen.
Gestapeld staafdiagram
Een gestapeld staafdiagram kan gebruikt worden om de ontwikkeling over tijd en de verhouding in die tijdsperiode te laten zien. Bijvoorbeeld als je het totale aantal websitebezoeken over de afgelopen maanden wil laten zien, maar tegelijkertijd ook een verdeling nodig hebt tussen desktop- en mobiele bezoekers.
Zorg voor een duidelijke legenda die de kleuren binnen een enkele staaf weergeeft. Binnen een gestapeld staafdiagram werkt het vaak niet om te werken met waardelabels.
Daarnaast is het goed om te weten dat je een staafdiagram op ook tot 100% kunt stapelen. Ideaal als je bijvoorbeeld de ontwikkeling over tijd wil laten zien én de onderlinge verhouding tussen de categorieën. Hieronder een 100% gestapeld staafdiagram met daarin dezelfde data als in het staafdiagram hierboven:
Taartdiagram
Een taartdiagram is wellicht het duidelijkste diagram dat er is; het is namelijk ideaal om de verhouding tussen verschillende waardes aan te geven. Denk hierbij aan het aantal mannen versus vrouwen die je Facebookpagina liken. Het nadeel van een taartdiagram is dat je er altijd een vaste tijdsperiode aan moet koppelen, je kunt er dus geen ontwikkeling mee laten zien.
Kies hierbij voor duidelijk contrasterende kleuren en voeg waarde- of percentagelabels toe, zodat de verhoudingen snel zichtbaar worden. Sorteer de categorieën van groot naar klein (begin met het grootste aandeel) en gebruik niet teveel categorieën om de leesbaarheid te behouden.
Lijndiagram
Probeer een lijndiagram alleen te gebruiken als je data gekoppeld aan tijd laat zien; aangezien een lijn geassocieerd wordt met een ontwikkeling over tijd. Combineer niet meer dan vier lijnen in een diagram om leesbaarheid te behouden.
Dubbele assen
Bij lijn- of staafdiagrammen is het vaak ook nog mogelijk om een tweede X-as toe te voegen. Dit is als maker van de rapportage vaak verleidelijk, omdat je dan meer data in een grafiek kunt combineren. Maar in de praktijk blijkt dat deze grafieken niet altijd duidelijk zijn voor een lezer. Mocht je er toch gebruik van willen maken, doe dit dan alleen als je bijvoorbeeld twee ontwikkelingen over tijd wil laten zien van statistieken die qua waardes ver uit elkaar liggen. Bijvoorbeeld een gemiddelde click-through-rate (van vaak enkele procenten) ten opzichte van een uitgegeven budget. Op een enkele X-as lijkt CTR dan een vlakke lijn, met twee X-assen worden de trendlijnen met elkaar vergelijkbaar. Een andere tip om de leesbaarheid te vergroten is door te werken met een gecombineerde grafiek van staven en een lijn. Zet daarbij bijvoorbeeld het budget op staven en CTR op een lijn.
Er zijn nog veel meer verschillende grafieken die je kunt gebruiken, denk bijvoorbeeld aan heatmaps, mekkografieken, kaarsgrafieken of bubblecharts. Ze zien er spectaculair uit, maar zijn voor de ontvanger of lezer vaak maar moeilijk te begrijpen. Een algemene regel is dan ook om het leesbaar en duidelijk te maken. Zelfs als dat betekent dat je meerdere grafieken moet maken.
