Journalisten gebruiken social media steeds meer als nieuwsbron. Dat kan nuttig zijn, als de nieuwsmaker Geert Wilders heet die meer tweet dan interviews afgeeft, Maar Twitter, Facebook of het hele internet als nieuwsbron gebruiken op zichzelf, daar gaat het toch falikant mis. Opvallend is daarbij dat het vaak traditionele media betreft die zich daarin verslikken. Zowel in nieuwsberichten op sites als in de papieren krant zelf wordt ‘internet’ als bron opgevoerd. Soms gaat een ‘vermoeden’ of ‘gerucht’ rond op Twitter, dat dan zonder duiding als zodanig wordt aangehaald.
Bron: Twitter
De NOS tekende in dit nieuwe jaar al voor de grootste misser: zowel op de site als in tv-uitzendingen en op teletekst werd de daad van een moeder in IJsselstein die haar 16-jarige dochter ombracht aangeduid als ‘eerwraak’. Bron: Twitter. Niet iemand op Twitter, maar simpelweg: Twitter. Zowel de NOS als Teletekst verwijderde de verwijzing naar Twitter overigens na enkele uren nadat er terecht veel commotie over was ontstaan. Dit keer ging het om een spraakmakende zaak, maar veelal zijn het onschuldige verwijzingen. Maar het tekent de worsteling van veel journalisten. Het ‘nieuws’ gaat rond op social media en je bent al snel te laat. Twitter heeft de plek ingenomen van de kroeg, de straat, waar in de goede oude tijd journalisten informeel hun nieuwsbronnen hadden. Die ze vervolgens wel hard dienden te maken door on the record bronnen te kunnen opvoeren in het uiteindelijke bericht.
Anonieme tips
Dat harde journalistieke gegeven – één bron is geen bron – en zeker niet ‘gehoord in de kroeg’ of ‘het gerucht in de straat gaat’, bestaat nog steeds. Net als twintig jaar geleden (toen ik werkte voor een regionaal dagblad) krijg ik ook nu bij Webwereld genoeg tips, soms via anonieme e-mail, maar ook via Twitter. Ook volgen wij op de redactie zoveel mogelijk discussies via Twitter, zeker als het gaat om weer een datalek of ict-beveiligingsfout bij een organisatie. Maar vier van de vijf keer blijkt uit checken en nachecken dat het verhaal geen verhaal is. “Laat feitencheck een goed verhaal niet in de weg staan”, grapte eens een hoofdredacteur na weer zo’n te-mooi-om-waar-te-zijn-verhaal. Feit blijft dat Twitter gewoon de kroeg van twintig jaar terug is: vol met meningen, aannames en sterke verhalen. Maar dat relativisme verliest steeds meer grond. Waar nog steeds terughoudendheid is bij journalisten in de contacten met PR- en communicatiespecialisten is de onderbuik van de digitale samenleving blijkbaar wel een betrouwbare bron, die zonder meer mag worden opgevoerd. Dat maakt de betrouwbaarheid van traditionele media niet groter dan de betrouwbaarheid van social media.
Deze blogpost is geschreven door René Schoemaker, redacteur bij Webwereld.
